Tüketici Hukukunda Ayıplı Mal Ve Hizmetler

Tüketici hukuku anlamında bir malın ayıplı olabilmesi için;

 1)Tüketici tarafından tüketim amacı ile satın alınmış bir mal olmalıdır(mesleki faaliyetlerde kullanılmak için alınmış mallar tüketici hukuku dışındadır.örneğin sıradan bir insan bir motosikleti kullanmak için almışsa bu mal tüketici hukuku kapsamındadır ancak aynı motosiklet bir kargo firması tarafından mal dağıtmak için alınmışsa ve kullanılıyorsa  bu motosiklet tüketici hukuku kapsamında değildir.)

 2)Malda;tüketici tarafından üretiliş amacına uygun olarak kullanılmasını engelleyecek,azaltacak ve ya tamamen ortadan kaldıracak bir eksikliğin olması gerekir.Bu noksanlık değişik şekillerde ortaya çıkabilir (ör:kullanmak için alınan çift silindirli bir motosikletin silindirlerinden birinin çalışmadığının anlaşılması,gene böyle motosikletin tüketici tarafından satıcıya 2009 model olması gerektiği söylendiği ve satıcı tarafından 2009 model olduğu vaad edildiği halde  sonradan bunun 2009 değil 2006model olduğunun anlaşılması ve ya yurda kaçak/gümrüksüz olarak sokulduğunun anlaşılması,24 ayar olduğu söylenip vaad edilerek satılan altının 22 ayar olduğunun anlaşılması,bayisinden alınan fırının çalıntı olduğunun anlaşılması gibi)

 Maldaki noksanlık illa adet, sayı olarak noksanlık değil istenmeyen arzu edilmeyen bir fazlalık şeklinde de olabilir hatta ayıplılık ekonomik verimsizlik,eksiklik şeklinde olabileceği gibi  psikolojik verimsizlik şeklinde de olabilir.

Yukarıda belirttiğimiz noksanlıkların olup olmadığı tüketici tarafından mal satın alınmadan önce sıkıca kontrol edilmeli tüm kontrole rağmen mal satın alındıktan sonra ayıp tesbit edilmişse;

Tüketici, malın teslimi tarihinden/malı teslim aldığı,almış sayıldığı tarihten  itibaren otuz gün içerisinde ayıbı satıcıya bildirmekle yükümlüdür(ayıbı en kesin ve güçlü bildirme yöntemi noter ihtarı çekmektir)

 Bu ihtarda muhataplar şunların en az biri,bir kaçı  ya da tamamı olabilir:malı üreten ya da ithal edenler ya da malı tüketiciye satanlar.(örneğin ayıplı motosikletin satıcısı yanında üreten ya da ithal edenler de ayıptan sorumludurlar)

Satın aldığı mal ayıplı çıkan tüketici; malı üreten ya da ithal eden ya da satanlardan şu taleplerde bulunabilir:

 a)Sözleşmeden dönerek satış bedelinin iadesini isteyebilir,

  b)Ve ya yukarıdaki gibi sözleşmeden dönmeyip malın yeni ve ayıpsız  aynısının kendisine verilmesini isteyebilir,

  c)Ve ya yukarıdaki iki seçeneği istemeyip malın ayıplılığı oranında bedelden indirim yapılmasını  isteyebilir (burada satış bedelinin tamamı henüz ödenmemişse bundan indirim yapılmasını ya da ödenmişse bir kısmının iadesini isteyebilir)

 d)Ve ya yukarıdaki üç haktan da vazgeçerek malın ücretsiz tamir edilmesini  isteyebilir.

Tüketici yukarıda bahsettiğimiz noter ihtarına malın ayıplı olduğunu belirttikten sonra ayrıca yukarıdaki haklardan hangisini istediğini de ayrıca ve açıkça belirtmelidir.Burada dikkat edilecek husus tüketici bu 4 seçimlik haktan sadece birini isteyebilir.hepsini ya da en az ikisini aynı anda isteyemez(ancak biri kabul edilmediği takdirde diğeri olabilir şeklinde dereceli bir istek olabilir)